موتكورت نوعي از المپياد در رشته حقوق است و دانشجويان حقوق در اين مسابقات طي دورههاي بسيار فشرده آماده ميشوند تا بتوانند در دعاوي بينالمللي شركت كنند. شركت در اين مسابقات باعث ميشود دانشجويان حقوق ضمن تعليم دانش حقوق به صورت تئوري، به صورت عملي و كاربردي نيز اين علم را فرا بگيرند و از نزديك با فرآيند پيچيدگيهاي دعاوي بينالمللي آشنا شوند.
دانشجويان دانشكده حقوق علامه طباطبايي كه براي اولينبار در مسابقات موتكورت شركت كرده بودند هرچند از صعود به مرحله نهايي بازماندند اما به سبب تلاش و پشتكار فراوان خود توانستند در اوج ناباوري همگان، جايزه روح ويسموت را از آن خود كنند. هرچند اين دانشجويان با دغدغههايي از قبيل كمبود منابع تحقيقاتي و مشكلات بسياري مواجه بودند اما توانستند نام كشور ايران و پشتكار دانشجويان ايراني را به دنيا نشان دهند. مسعود محبوب، امير حسين تنهايي، نيما نصراللهي شهري و علي نعيمي ذاكر، با مربيگري علي دهدشتي وكيل پايه يك دادگستري اعضاي تيم شركت كننده در مسابقات ويسموت بودند كه فرصتي يافتيم تا بيشتر در مورد اين مسابقات از آنها جويا شويم.
آقاي دهدشتي مسابقات ويسموت چه مسابقاتي است و در كدام كشور برگزار ميشود؟
موتكورت نوعي از المپياد در رشته حقوق است و دانشجويان حقوق در اين مسابقات طي دورههاي بسيار فشرده آماده ميشوند تا بتوانند در دعاوي بينالمللي شركت كنند. سال گذشته براي اولين بار پيشنهاد شركت در مسابقات ويسموت را به دانشگاه طباطبايي ارائه كرديم. شركت در اين مسابقات باعث ميشود دانشجويان حقوق ضمن تعليم دانش حقوق به صورت تئوري، به صورت عملي و كاربردي نيز اين علم را فرا بگيرند و از نزديك با فرآيند پيچيدگيهاي دعاوي بينالمللي آشنا شوند. با موافقت دانشگاه علامه طباطبايي و پيگيريهاي لازم 5 نفر از دانشجويان بهعنوان اعضاي تيم ويسموت ايران معرفي شدند.اين مسابقات هرساله در كشور اتريش برگزار ميشد. اما از سال 2005 به جهت افزايش تيمهاي شركت كننده كشور اتريش به تنهايي نتوانست اين مسابقات را برگزار كند و در حال حاضر ويس موت شرقي در كشور هنگكنگ و ويسموت غربي در اتريش برگزار ميشود. اين مسابقات معتبرترين و بزرگترين المپياد حقوق تجارت بينالملل است.
اين مسابقات چگونه برگزار ميشود؟
اين مسابقات در واقع شبيهسازي يك ديوان بينالمللي است و موضوع آن معمولا اختلاف دو شركت در دو كشور مختلف، بر سر قرارداد خريد و فروش(بيع) است. در اين راستا تيمهاي شركت كننده بايد وارد اين دعوي شده و از طرفين دعوي دفاع كنند. هرسال اولين جمعه اكتبر پرونده مسابقه منتشر ميشود. پس از انتشار پرونده همه تيمها 10 هفته فرصت دارند تا لايحه دفاعيه خواهان را تنظيم و از خواهان دعوي دفاع كنند. به طور معمول دانشجويا ن در دانشگاه، طرز نوشتن لايحه را آموزش نميبينند ولي در اين مسابقات دانشجويان ياد ميگيرند لايحهاي بنويسند كه هم تاثيرگذار (به صورت موثر استدلال ها را به طرف منتقل كند) باشد و هم بتواند ديوان داوري را قانع كند البته بايد نگارش اين لوايح مطابق با استانداردهاي بينالمللي نگارش حقوقي باشد.
چه سطح علمي از دانشجويان ميتوانند در اين مسابقات شركت كنند؟
همه دانشجويان از تمام سطوح ميتوانند در اين مسابقات شركت كنند؛ اكثر اعضاي تيم ما در مقطع كارشناسي ارشد بودند به غير از يك نفر كه دانشجوي دكترا بود. البته تنها شرط شركت در اين مسابقات اين است كه افراد شركت كننده، سابقه وكالت و انجام امور حقوقي نداشته و دانشجو باشند.
با توجه به اينكه تيم ايران اولين بار بود كه در اين مسابقات شركت ميكرد برخورد ديگر كشورها با آن چگونه بود؟
به دليل اينكه تا به حال تيمي از كشور ايران در اين مسابقات شركت نكرده بود ما از آموزشها و امكانات لازم براي شركت در اين مسابقات محروم بوديم، اما با پيگيريهاي فراوان و درخواست مساعدت از ساير دانشگاههاي جهان حمايت گسترده بينالمللي شامل حال تيم ما شد. اينكه تيم ايران براي اولينبار در رقابت مهم بينالمللي شركت ميكرد براي بسياري از افراد در سراسر دنيا انگيزه كمك و مساعدت بود؛ مربيان و اساتيد بزرگ خارجي به تيم ما كمك كردند از جمله اين اساتيد، رئيس مركز داوري آمريكا و داور بينالمللي آمريكا، فيليپري كه مربيگري تيم ما را نيز برعهده گرفت و در نهايت چند دانشگاه از آلمان و كانادا هم به ما كمك كردند.
لطفا در مورد روند مسابقه بيشتر توضيح دهيد .
ما 6 ماه تمام شبانه روزي درحال تمرين و كار و مطالعه بوديم. ما براي نوشتن لايحه دفاع از خواهان، نياز به منابع گسترده حقوق تجارت بينالمللي و همچنين دانستن سابقه آراي داوري داشتيم و اينكه بايد با نگارش درست لايحه آشنايي پيدا ميكرديم. ما براي تنظيم لايحه دفاعيه خواهان با تلاش بسيار زياد، لايحه 75 صفحهاي تنظيم كرديم. پس از نوشتن اين لايحه (كه حدودا 10 بار آن را بازنويسي كرديم) همه تيمها يك هفته استراحت داشتند. پس از استراحت تيمها، با قرعه كشي لايحه هرتيم را به تيم ديگر دادند تا در پاسخ به لايحه خواهان لايحه خوانده بنويسند. براي مثال لايحه تيم كشور ما را به يك تيم اسپانيايي و لايحه تيم اسپانيايي را به تيم ما دادند . نحوه قرعه کشی و قرار گرفتن تیم ها در مقابل به این صورت است که کشور های مختلف با فرهنگ ها و نظام های حقوقی گوناگون در برابر یکدیگر قرار بگیرند تا تبادل فرهنگي حقوقي صورت گيرد. پس از دريافت لايحه تيم رقيب همه تيمها 6 هفته فرصت دارند تا لايحه خوانده را تنظيم كنند كه البته كار بسيار مشكلي بود اما با توكل به پروردگار لايحه دوم نيز با دقت تنظيم و ارسال شد. پس از ارائه لايحه خوانده اين بار تيمها 8 هفته فرصت داشتند تا خود را براي مرحله دفاع شفاهي آماده كنند يعني بايد به صورت شفاهي در جلسه رسيدگي از خواهان و خوانده دفاع ميكرديم كه البته اين مرحله در وين انجام ميشد. لازم به ذكر است كه بچهها در اين مرحله كاملا آماده و به تمام لايحه و منابعي كه استفاده شده بود مسلط بودند.
در مورد مرحله شفاهي بيشتر توضيح دهيد.
البته مرحله شفاهي بسيار سختتر از مرحله نوشتن لايحه بود. در اين مرحله تمام حركات و برخوردها مانند راه رفتن، لباس پوشيدن، صحبت كردن، نشستن و رعايت اصول اخلاق حرفهاي در نظر پنل داوري تاثير داشت. هر تيم هم نيم ساعت براي دفاع شفاهي فرصت داشت. ما بايد لايحهاي را كه نوشته بوديم با زبان انگليسي، در نيم ساعت بدون اينكه حتي نگاهي به نوشته بيندازيم ارائه كرده و داوران را قانع ميكرديم. .البته ما با تنظيم سناريوهاي مختلف خود را براي پاسخگويي به سوالات پنل داوري و همچنين استدلالهاي تيمهاي مقابل كاملا آماده كرده بوديم .البته لازم به ذكر است در جريان تمرينات خود براي آمادگي بيشتر، حدود 20 مسابقه تمريني با تيمهاي برتر دنيا داشتيم؛ يكي از اين مسابقات تمريني در نيويورك برگزار ميشد كه مربي آمريكايي تيم، فيليپري بسيار تلاش كرد كه تيم ايران هم در اين مسابقات تمريني حضور يابد. البته همه تيمها به صورت حضوري در اين مسابقات شركت كردند ولي تيم ايران به صورت غيرحضوري و از طريق آنلاين در اين مسابقات شركت كرد. در جريان اين دور تمريني با تيمهاي دانشگاه هاروارد و نيويورك رقابت كرديم كه بسيار براي تيم موثر بود و باعث بالا رفتن اعتماد به نفس شد. پس از چهار هفته براي حضور در دور شفاهي ايران را ترك كرديم؛ ابتدا براي چند دوره تمريني به لاهه رفتيم، ديوان بينالمللي داوري ميزبان يك دوره مسابقات تمريني در كاخ صلح بود و حدود 60 تيم درخواست شركت داشتند كه از ميان آنها 10كشور انتخاب شدند. ما در آن مسابقات با اختلاف بسيار كم از رقبا (به لحاظ فاصله بسيار كم امتيازات) هفتم شديم؛ پس از آن در مسابقات تمريني بلگراد بين 70 تيم پنجم شديم كه باعث اعتماد به نفس بالاي تيم شد.
پس از مسابقات تمريني نوبت به مسابقه اصلي رسيد؟
سه روز قبل از شروع دور شفاهي به وين رسيديم. ما اين سه روز از خانه خارج نشديم و فقط تمرين ميكرديم تا با جمعبندي همه تمرينات و آموختهها به بهترين.سطح آمادگي برسيم. با شروع دور شفاهي ما با 4 تيم مسابقه داديم؛ دور اصلي هر تيم 4 بار مسابقه ميدهد؛ دوبار بايد از خواهان و دوبار بايد از خوانده دفاع كند. تيمهاي مختلف استراتژيهاي مختلف در اين 4 دور مسابقه داشتند يعني آنها يك تيم براي دفاع از خواهان و يك تيم نيز براي دفاع از خوانده داشتند كه اين تيمها باهم تمرين ميكردند اما تيم ما به لحاظ محدود بودن تعداد نفرات( تيم ما 5 نفر بود) و شرايط خاص، هم از خواهان و هم از خوانده دفاع ميكرد. در واقع آقايان اميرحسين تنهايي و نيما نصراللهي شهري اين كار را بر عهده داشتند. نگه داشتن اين بچهها از لحاظ رواني و عدم استرس در چند روز مسابقه، كار مشكلي بود. اين دونفر بايد ساعت 8 صبح از خواهان و ساعت دو بعداز ظهر از خوانده دفاع ميكردند كه فاصله كمي بود.
جايزه روح ويسموت چگونه به تيم ايران اهدا شد؟
پس از حذف تيم ايران، ما براي مشاهده و حمايت تيم دانشگاه اتاوا كه در نهايت به مقام قهرماني رسيد به سالن اجتماعات دانشگاه وين رفتهبوديم. در جريان اعلام نتايج تيمهايي كه به مرحله نيمه نهايي راه يافته بودند ناگهان پروفسور كرول(رئيس هيات برگزاري ويسموت) گفت ميخواهم براي اولين بار در تاريخ ويسموت، جايزهاي را اعلام كنم كه به تيمي تعلق ميگيرد كه به واقع روح ويسموت را نشان داد؛ اين جايزه به دانشگاه علامه طباطبايي ايران تعلق ميگيرد. ما واقعا شوكه شده بوديم.
بهنظر شما دليل اهداي اين جايزه چه بود؟
بنده فكر ميكنم تيم ما واقعا تيم جهاني بود به دليل اينكه امكانات و اطلاعات ما دراين مسابقات بسيار كم و محدود بود؛ بسياري از افراد وقتي انگيزه و تلاش و پشتكار ما را ميديدند بدون هيچ چشمداشت ما را حمايت ميكردند، فقط به چند نمونه اشاره میکنم: مرکز داوری دوبی به ما اجازه داد در دوره ای که پروفسور پیتر کلوس برگر یکی از سرشناس ترین اساتید داوری جهان در آن مرکز برگزار میکرد به صورت رایگان شرکت کند. آقای کریس آلبرتی، رئیس مرکز داوری آمریکا شخصا چند جلسه آموزش نگارش حقوقی برای ما برگزار کرد. آقای پروفسور آنتونی دیمسیس، مربی تیم اتاوا در نگارش لوایح و در هنگام تمرینات شفاهی به صورت منظم به تیم مشاوره می داد و بسیاری افراد دیگر شامل لیست بلندی از بسیاری از کشورها و دانشگاههای جهان.
شما گفتيد تعداد نفرات تيم ما كم بود ، چرا؟
زيرا راضي و قانع كردن افراد براي اينكه در اين مسابقات شركت كنند بسيار سخت بود؛ كسي در ايران چيزي در مورد ويسموت نميدانست و همچنين افرادي كه تسلط كافي به زبان انگليسي داشته باشند هم كم بودند.البته ما معتقديم با معرفي اين مسابقات در رسانهها، دانشجويان به اهميت اين نوع مسابقات بيشترپي خواهند برد و ميدانند اين موقعيت استثنايي بدون هزينه زياد، دستاورد بزرگ آموزشي براي آنها به همراه خواهد داشت. طي اين سالها افراد زيادي براي تحصيل به كشورهاي انگليس و فرانسه و … رفتند و هزينه هنگفتي صرف كردند يا از طرف وزارت علوم بورسيه شدند اما دانشجويان در اين مسابقات در معرض آموزشي عملي با سطح علمي بسيار بالا قرار ميگيرند. خوشبختانه رياست محترم دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه علامهطباطبايي متخصص امر داوري و قاضي سابق ديوان داوري ايران و آمريكا بودند و اهميت شركت در اين مسابقات را كاملا درك ميكردند و بزرگترين مشوق و پشتيبان ما بودند. وقتي موضوع را با ايشان در ميان گذاشتيم دانشگاه را متقاعد كردند كه بخشي از هزينههاي ما را تقبل كند همچنين بنياد فرهنگي مصلينژاد و شخص آقاي مصلي نژاد نيز به ما كمك كردند البته بخشي از هزينهها را هم خوداعضاي تيم تقبل كردند.
اين مسابقات چه دستاوردي براي شما داشت؟
با توجه به اينكه رشته حقوق و وكالت مهارتمحور است بزرگترين مزيت اين مسابقات اين بود كه دانشجويان حجم بالايي از اطلاعاتي كه فراگرفته بودند را ميتوانستند در عمل بهكار ببندند. ما در اين مسابقات در فضاي آكادميك و حرفهاي مطالبي را ياد گرفتيم كه به هيچ وجه در فضاي دانشجويي نميتوانستيم ياد بگيريم و اينكه در هيچ كجاي دنيا امكان دفاع همزمان هم از خواهان و هم از خوانده وجود ندارد كه در اين مسابقات ما اين كار را با تمرين زياد انجام داديم؛ فايده آن اين است كه ذهن ما در با استدلالات هردو طرف دعوا آشنا ميشود كه هيچ وكيل حرفهاي اين تجربه را نخواهد داشت. ما متوجه شديم با كشورهاي بزرگ دنيا فاصلهاي نداريم فقط منابع كافي در اختيار نداشتيم.
منابع و اطلاعات كافي در اختيار داشتيد؟
خير ، ما منابع كافي در اختيار نداشتيم . در اين زمينه بسياري از افراد دركشورهاي مختلف به ما كمك كردند و منابع را دراختيار ما ميگذاشتند. گاهي خواهش ميكرديم 20 الي 30 صفحه از منابع را برايمان كپي و ايميل كنند. گاهي نيز استدلال ها را خودمان ميساختيم بعد متوجه ميشديم اين استدلال در فلان كتاب وجود دارد. البته بايد گفت دانشجويان ايراني قدرت استدلال بالايي دارند و خيلي كارها از دستشان بر ميآيد.
آيا تيم ايران در مسابقات سال آينده نيز شركت ميكند؟
بله، يك تيم از سال گذشته تشكيل شدهاست. ما نيز تجاربي كه در دوره قبل كسب كرديم را به اين گروه انتقال ميدهيم البته با اين گروه مشغول فعاليت هستيم و اميدواريم اين تيم سال دوم بتواند عملكردي بهتر از تيم سال گذشته داشته باشد و از اعتبار ايجاد شده و نام كشور ايران و دانشگاه علامهطباطبايي دفاع كند . با توجه به اعتبار ايجاد شده در دنيا، دانشجويان بسياري متقاضي شركت در اين مسابقات هستند. امسال از يك خانم وكيل آلماني خواستيم به عنوان مربي خارجي در كنار تيم باشد و دوست داريم فرهنگ شركت در اين گونه مسابقات در تمامي دانشگاههاي ايران تسري يابد تا دانشجويان حقوق بتوانند در كنار فراگيري تئوري در اين المپيادها از گنجينه بيبديل آموزش عملي نيز برخوردار شوند.ما از رسانهها انتظار داريم به تشريح اين مسابقات بپردازند و مردم و جامعه حقوقي را آگاه سازند كه اين مسابقات چه فرصت مهم و با ارزشي در اختيارشان قرار ميدهد. ما در كشور در تمام زمينهها به خصوص رشتههاي علوم انساني استعدادهاي بينظيري داريم.
و اما حرف آخر شما؟
در حال حاضر فضايي فراهم شده تا كشور ايران بتواند به فضاي تجارت جهاني باز گردد و كشورهاي دنيا تمايل دارند در ايران سرمايهگذاري كنند؛ پس كشور به افرادي نياز دارد كه در زمينه تجارت بينالمللي آموزش عملي ديده باشند تا بتوانند از منافع شركتهاي ايراني و كشور ايران در مجامع بينالمللي دفاع كنند. اين مسابقات بهترين فرصت است كه دانشجويان ايراني توانمند شوند تا بتوانند از منافع ايران دفاع كنند. بايد فرهنگ حضور موثر در ديوانها و مراجع بينالمللي دركشور بومي شود تا در دعاوي بينالمللي نيازمند وكلاي خارجي با هزينههاي گزاف نباشيم. دانشجويان رشتههاي تجارت بينالملل و حقوق بينالملل با شركت در اين مسابقات ميتوانند به كشور كمك بزرگي كنند تا از وكلاي خارجي بينياز شويم.
منبع: روزنامه قانون. شماره 654
